Tra Từ Điển Đạo Phật

có nghĩa là dùng mắt nhìn thấy, tai lắng nghe, cảm nhận xúc chạm và ý thức quan sát ngay trên thân. Nếu thân có đau nhức chỗ nào liền biết ngay, thân đi biết thân đi, thân ngồi biết thân ngồi, thân nằm biết thân nằm, thân đứng biết thân đứng, v.

... thân ăn biết thân ăn, thân ngủ biết thân ngủ, thân quét sân biết quét sân, thân lặt rau đều biết thân lặt rau, thân ngồi yên biết thân ngồi yên, v.v… Bất cứ thân làm điều gì đều biết, khi thân ngồi yên bất động thì biết hơi thở ra hơi thở vô trên thân.

Tất cả hành động đều được xem là trên thân quán thân. Tuy nói trên thân quán thân nhưng thật sự là đang quán bốn chỗ thân, thọ, tâm, pháp. Vì biết thân là biết thọ, biết thọ là biết tâm, biết tâm là biết pháp, biết pháp là biết thân.

Bốn chỗ này như một khối, tuy nói bốn nhưng mà một. Quán thân trên thân tức là tâm tỉnh thức trên thân, trên thân xảy ra một điều gì đều biết rất rõ. Cho nên nói trên thân quán thân chớ kỳ thực là quán tâm bất động, vì khi tâm bất động mới thấy thân rồi quan sát thân, dùng tâm để thấy thân.

Cho nên trên TỨ NIỆM XỨ biết chỗ này thì liền biết chỗ khác. Nói trên thân quán thân chớ kỳ thực là quán TÂM BẤT ĐỘNG, nếu tâm bất động suốt bảy ngày đêm liên tục, thấy rõ thân liên tục, là tu tập xong, là chứng đạo.

Nhưng trong suốt bày ngày đêm tâm phải không bị hôn trầm thùy miên vô ký và loạn tưởng, lúc nào cũng tỉnh táo, không mê mờ. Nếu hôn trầm thùy miên vô ký và loạn tưởng thì nên dùng pháp ngăn ác diệt ác để mà diệt các ác pháp này.

Khi thân hành, khẩu hành và ý hành không làm khổ mình, khổ người và khổ tất cả chúng sinh thì tâm sẽ bất động, thanh thản, an lạc, vô sự. Cho nên, muốn tâm được bất động, thanh thản, an lạc, vô sự thì trên thân quán thân thường xem xét thân hành, khẩu hành và ý hành.

Như vậy tu tập thực hiện Ba Thiện Hạnh để hộ trợ cho pháp môn trên thân quán thân (Tứ Niệm Xứ): đạt được viên mãn. Tu tập pháp môn trên thân quán thân mà không thực hiện Ba Thiện Hạnh thì không bao giờ chứng được trạng thái Tứ Niệm Xứ.

Tu tập Ba Thiện Hạnh thì các căn phải chế ngự tức là phải sống Độc Cư mới diệt hết ác pháp.